Na początek przypomnienie:
Poniżej zamieszczamy dokument, w którym można zapisywać się na lekturę 3 lub 4 rozdziałów Ewangelii według św. Mateusza, Marka, Łukasza lub Jana. Czytamy je W SWOIM DOMU w niedzielę 3 maja!
https://docs.google.com/document/d/1PpZKUWYf7_w-1kC_YtwsBN5g-bbJoq93gNw8GCzbLzY/edit?usp=sharing
Materiał pisarski (na czym pisano?)
– Kamień – używały go prawie wszystkie ludy starożytne
– Gliniane tabliczki (skorupy ze zbitych naczyń)
– Drewniane deseczki pokryte woskiem
– Papirus – włókna rośliny o tej samej nazwie układano w dwóch warstwach, poprzecznej i podłużnej. Tworzono w ten sposób rodzaj plecionki, w której substancją spajającą był sok rośliny z wodą. Następnie ją prasowano, zbijano młotkiem, suszono, wygładzono pumeksem, by w końcu nawinąć na przygotowany do tego wałek.
– Pergamin – wyprawiona skóra zwierzęca. Można go było używać dwustronnie i wielokrotnie, gdyż atrament pokrywał go nietrwale.
Narzędzia do pisania (czym pisano?)
– Na glinianych tabliczkach, papirusie i pergaminie pisano piórem wykonanym z grubej trzciny zaciętej skośnie lub gęsim piórem.
– Wykorzystywano atrament sporządzony z węglowego pyłu lub sadzy zmieszanej z utartą żywicą.
– Przed rozpoczęciem pisano taki atrament mieszano z wodą lub z octem winnym (dla większej trwałości)
– Rabini żądali, by święte księgi pisano kolorem czarnym; znane są też egzemplarze pisane złotymi literami
Jaką formę przybierały Księgi Starego i Nowego Testamentu?
– Najpierw zwojów (posługiwał się nimi sam Jezus, czytając urywek z Księgi Izajasza w synagodze w Nazarecie), a w późniejszym czasie kodeksów, czyli książeczek przypominających dzisiejsze zeszyty. Kilka stron spinano ze sobą w jedną całość.
Kopiowanie
– Księgi przepisywano z troski, by nie utracić żadnego słowa, które dał Bóg. Materiał był bowiem bardzo podatny na zniszczenie (podarcie, spalenie). Należy pamiętać, że sztukę pisania opanowali w starożytności tylko nieliczni. Musieli oni całe miesiące spędzić przy kaganku dającym niewielkie światło, by księgi zostały ocalone. Wpatrywali się w przepisywane stronice z wielką uwagą, by nie popełnić błędów (nie zawsze udawało się im przed tym uchronić).
Dodatkowym utrudnieniem było to, że święty tekst zapisywano ciągiem (bez przerw). Posługiwano się tylko spółgłoskami. Samogłoski zostały dodane dopiero w X wieku. Było to ogromne wyzwanie dla kopistów oraz dla czytających. Trzeba było mieć wielkie umiejętności, by się nie pomylić.
Ciekawostka – Biblię uważano za tak ważną księgę, że była ona najczęściej kopiowana przez skrybów w starożytności (dużo więcej jest zachowanych i odnalezionych kopii Biblii niż dzieł Homera i innych znanych pisarzy).
Języki oryginalne Biblii
– aramejski: Księga Daniela, Ezdrasza, jeden wiersz Księgi Jeremiasza i dwa słowa z Księgi Rodzaju
– hebrajski – pozostałe księgi Starego Testamentu
– grecki – Księga Mądrości, 1 i 2 Machabejska oraz cały Nowy Testament (z wyjątkiem Ewangelii św. Mateusza napisanej pierwotnie po aramejsku)